درمان و پیشگیری از درد ستون فقرات

درد ستون فقرات

درد ستون فقرات یا درد پشت یکی از شایع‌ترین شکایات از سوی بیماران مراجعه‌ کننده به مراکز درمانی است و تقریبا 90 درصد از افراد در طول زندگی خود، درد ستون فقرات را تجربه می‌کنند.

درد ستون فقرات به عنوان بخش اصلی استخوان‌بندی بدن انسان، توانایی چرخیدن و خم شدن را فراهم می‌سازد.

بین مهره‌های ستون فقرات که به وسیله مفصل‌های کوچکی به هم متصل می‌شوند، دیسک‌ها قرار دارند که از وارد آمدن فشار بیش از حد به مهره‌ها و آسیب جلوگیری می‌کنند، ولی ضربات و فشار‌های بیش از حد به دیسک باعث خروج ماده ژلاتینی میانی آن می‌شود که می‌تواند باعث آسیب عصبی و ایجاد درد ستون فقرات شود.

همه اجزای ستون فقرات از جمله اعصاب، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها و لیگمان‌ها (کشیدگی رباط‌ها) می‌توانند باعث درد ستون فقرات شوند، درد ستون فقرات را به 4 قسمت درد گردن، درد تنه، درد قسمت تحتانی یا کمر و درد ناحیه دنبالچه تقسیم می‌کند .

ممکن است بیماران مبتلا به درد ستون فقرات  از یک درد مبهم یا شدید در ناحیه پشت بدن شکایت کنند که این درد می‌تواند به اندام‌های تحتانی یا فوقانی انتشار پیدا کند و از علائم همراه دیگر آن می‌توان از بروز ضعف عضلانی و اختلال حس به صورت گز‌گز و یا بی‌حسی نام برد.

انواع آن

درد ستون فقرات را می‌توان براساس علت ایجادی آن به 2 دسته تقسیم کرد: درد مکانیکی یا غیراختصاصی که (98 درصد دردها را تشکیل می‌دهد) و بیشترناشی از اسپاسم عضلات یا کشیدگی تاندون‌ها و رباط‌هاست .

از جمله علل درد ستون فقرات در این گروه آرتروز مفاصل بین مهره‌ای، دیسک دچار فتق شده، تنگی کانال نخاعی و اختلالات آناتومیک ستون مهره است که با فعالیت بیمار، درد تشدید می‌شود.

این پزشک متخصص معتقد است آرتروز در مهره‌های گردنی و کمری نسبت به مهره‌های تنه که تحرک کمتری دارد، شایع‌تر است و درد کمری که به زیر زانو و کف پا انتشار پیدا می‌کند و اصطلاحا سیاتیک نامیده می‌شود. اساسا ناشی از تحت فشار قرار گرفتن رشته‌های عصبی در اثر آرتروز یا بیماری دیسک بروز می‌کند.

دردهای ثانویه که 2 درصد درد ستون فقرات را تشکیل می‌دهد ممکن است ناشی از بدخیمی، عفونت‌های مهره و دیسک (عفونت‌های میکروبی، تب مالت، سل) آبسه و بیماری‌های روماتیسمی باشد که معمولا با فعالیت، درد بیمار مبتلا به درد ستون فقرات تخفیف پیدا می‌کند.

اختلالات روانی و استرس‌ها از عوامل ایجادکننده و تشدید‌کننده درد ستون فقرات هستند. علائم هشداردهنده درد ستون فقرات ، می‌توان به ضعف عضلانی پیش‌رونده در اندام تحتانی و فوقانی، بروز اختلال کنترل ادراری یا مدفوعی، وجود درد شدید که خواب بیمار را مختل کرده باشد، وجود تب و لرز و کاهش وزن، بروز درد ستون فقرات پس از یک حادثه یا ضربه، بیماران مبتلا به پوکی استخوان و سنین بالای 50 سال اشاره کرد.

درمان

این روماتولوژیست با ابراز این که درد ستون فقرات اساسا ناشی از اسپاسم عضله یا کشیدگی رباط‌هاست، معمولا درد ستون فقراتحداکثر تا 6 هفته طول می‌کشد که در بیشتر موارد با استفاده از مسکن‌هایی ساده همچون استامینوفن و ‌ایبوپروفن تسکین پیدا می‌کند.

استفاده از گرما به صورت دوش آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه یا حوله مرطوب (نه چندان داغ) در تسکین درد ستون فقرات موثر است، همچنین در برخی از بیماران قرار دادن تکه‌های یخ یا یک حوله یخ‌زده که به دور آن حوله خشکی پیچیده شده است، می‌تواند از شدت درد ستون فقرات بکاهد ولی نباید این موضوع را فراموش کرد که در صورت وجود درد شدید گردن یا بی‌حسی‌ای که به شانه‌ها انتشار پیدا می‌کند، باید ترجیحا به پزشک مراجعه و انجام ورزش‌های کششی را فراموش کرد.

کاهش استرس‌های روانی تا حد بسیار زیادی در کاهش درد ستون فقرات ، عود و حتی پیشگیری موثر است و از جمله روش‌های پیشنهادی به منظور کاهش درد ستون فقرات ، انجام یک دم عمیق و نگه داشتن نفس به مدت چند ثانیه و بازدم به صورت کامل است، ولی در مورد کمر درد، استراحت در منزل به مدت یک تا 2 روز می‌تواند بیمار را مجددا به فعالیت روزانه خود بازگرداند .

نباید فراموش شود که فعالیت سنگین، برداشتن اجسام سنگین، خم شدن و پیچش کمر به صورت مکرر می‌تواند درد ستون فقرات را بازگرداند. بنابراین حرکات نرمشی و ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات کمر و شکم و آیروبیک پس از تسکین موقت درد ستون فقرات بایستی انجام شود.

پیشگیری‌

پرهیز از نشستن در یک وضعیت طولانی، استراحت‌های 5 دقیقه‌ای در حین کار و هم سطح بودن مانیتور کامپیوتر با چشم‌ها را از عوامل پیشگیری از درد ستون فقرات میباشد. حمل کوله‌پشتی و کیف‌های سنگین روی شانه‌ای می‌تواند تا حد زیادی باعث درد شود، بنابراین بهتر است از کیف‌های چرخ‌دار یا کیف‌های دستی استفاده شود و هنگام نشستن یا راه رفتن، اصول سر بالا، شانه‌ها پایین و پشت صاف را فراموش نکرد .

همچنین برای پیشگیری از درد ستون فقرات هنگام خوابیدن به پشت باید از بالش کوتاه استفاده کرد و زیر زانوها یک بالش کوتاه قرار داد و در صورت خوابیدن به پهلو ارتفاع بالش در حدی باشد که گردن در وضعیت صاف قرار گیرد و تا حد امکان از خوابیدن روی شکم پرهیزکرد.

بیماران مبتلا به درد ستون فقرات می توانند برای درمان درد ستون فقرات خود به بهترین مرکز جامع ارتوپدی و فوق تخصص زانو در تهران (دکتر وریانی)  مراجعه کرده واز بهترین و جدید ترین و پیشرفته ترین روش های درمانی این مرکز استفاده کنند.

• اطلاعات بیشتر….

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هر کدام از مقاله های زیر بر روی آن ها کلیک کرده ومقاله موردنظر را مطالعه کنید.