ارتزها -وسایل کمکی
بسیاری از افراد به محض دردناك شدن دست و یا پاهای خود بیآنكه علت آن را ریشهیابی كنند، اولین چیزی را كه برای كاهش درد مفاصل خود تجویز میكنند، استفاده از «ارتزها» و یا همان وسایل كمكی است.
در صورتی كه ارتزها به همان مقدار كه میتوانند مفید و سودمند باشند، مصرف بیرویه آن نیز میتواند موضوع مخرب و غیرقابل جبرانی را در پی داشته باشد.
ارتزها شامل وسایل كمكی جانبی هستند كه هدفشان اصلاح دفرمیتی (بد شكلیها)، پشتیبانی كردن اندام و كنترل حركات آن از لحاظ عملكرد است و به 2دسته استاتیك (ثابت) و داینامیك (متحرك) تقسیم میشود.
معمولا وسایل كمكی ارتز شامل انواع مچ بند و زانو بند است كه استفاده آنها بدون تجویز و نسخه پزشك ممنوع است، چرا كه مصرف خودسرانه این وسایل میتواند ضرررشان باشد و از آنجا كه تنوع این كمكیها بسیار بالاست، گاهی داروخانهها نیز در راهنمایی افراد برای خرید این نوع ارتزها دچار اشتباه میشوند.
در نوع ثابت (استاتیك) ارتزها، وسیله كمكی بر روی اندام قرار میگیرد و مفصل را ثابت نگه میدارد ولی در نوع متحرك (داینامیك) وسیله كمكی به شكل جبرانی، حركت نیز ایجاد میكند و نیروی لازم را یا از توان باقی مانده عضو میگیرد و یا از یك منبع خارجی، همانند مچ بندها.
ارتزها از لحاظ كاربردی به سه دسته تقسیم میشوند،برخی از ارتزها به بیمارانی كه عمل جراحی كردهاند تجویز میشود و دسته دیگر برای ثابت نگه داشتن كامل عضو به كار میرود و دسته آخر ارتزها اغلب نوعی كمك كننده به عضو محسوب میشود.
استفاده از ارتزها زمانی مفید خواهد بود كه بجا و در جای خود استفاده شوند، به عنوان مثال باید به یاد داشت كه هیچگاه نباید زانوبند را به هنگام خواب به پا بست چرا كه استفاده طولانیمدت از آن میتواند عضلات را آتروپی (آب) كند كه در صورت صدمه دیدن عضلات چهار سررانی، اثرات مخربی در پی آن ایجاد خواهد شد.
مچبندها و زانوبندهای طبی
مچبند و زانوبند وکمربندهای طبی کاربردهای زیادی دارند، اما در برخی بیماریهای مرتبط با مفصل مخصوصا برای مچ دست و زانو کاربرد بیشتری دارند. یکی از مهمترین و شایعترین این مشکلات “سندرم تونل کارپال” است. معمولاً مردم، این بیماری را به عنوان «مچ درد» میشناسند كه درد آن به انگشتهای دست ختم شده و حركات دست را تا حدودی مشكل میکند و ناتوانی به وجود میآورد.
این عارضه در میان كسانی كه ساعات زیادی با كامپیوتر كار میكنند، مانند صندوقدارها، ماشیننویسها، كارگران كارخانههای ماشینسازی و افرادی كه به كارهای مكانیكی اشتغال دارند، بسیار رایج است.
در این بیماری، اعصابی که از مچ به انگشتان دست میرسند، دچار التهاب میشوند. اگر مشکل چندان عمیق نباشد، میتوان از مچ بند برای بیحرکتی و تسکین درد استفاده کرد.
آنچه بسیار مهم است و باید به آن توجه کرد، این است که این وسایل ارتوپدی فقط برای رفع بیماریهای سبک و ضایعات کوچک مچ و زانو هستند و ضایعات شدید عضلانی- استخوانی و مرتبط با رباطها و لیگامانهایی که کاملا پاره شدهاند را درمان نمی کنند. همچنین هنگامی که قرار است زانو یا مچ بعد از عمل جراحی، در یک وضعیت خاص نگهداری شود، برای حفظ حالت و وضعیت عمل میتوان از این وسایل استفاده کرد.
پس بهطور کلی میتوان گفت از این وسایل باید در درمان، آرامش و بیحرکتی مفصل و بعد از عمل برای حفظ موفقیت عمل استفاده کرد.
انواع زانوبند طبی
زانوبند طبی در دو مدل اصلی بالا کشیدنی و پوششی وجود دارد؛ برای استفاده از مدل اول باید زانوبند را از پایین وارد پا کرد و سپس آن را تا زانو رو به بالا کشید. این مدل در اندازههای مختلف وجود دارد، توجه داشته باشید که بیشترین حمایت زمانی به دست میآید که زانوبند طبی کاملاً اندازه باشد. بریسهای پوششی را میتوان، با توجه به نوع آن، در جلو یا عقب زانو قرار داد و با استفاده از بست قلابدار تنظیم کرد.
منبع:ایرانناز دکتر دقاق زاده
