پای ضربدری و یا ژنو والگوم به حالتی گفته می شود که زانو ها به یکدیگر چسبیده و قوزک پاها از همدیگر فاصله دارند و فضای موجود بین مچ پا و قوزک ها بیشتر از حد طبیعی است.زانوی ضربدری یکی از انواع تغییر شکل های زاویه دار زانو است که در آن ران ها به هم نزدیک می شوند و قوزک های داخلی از هم فاصله می گیرند و در نتیجه نمایی شبیه ضربدر در پا ایجاد می کنند.در این حالت وقتی زانوها بهم چسبیده اند، قوزک پا بیش از 2 سانتیمتر از هم فاصله دارند. ممکن است تا سن 4 سالگی زانوها بطور طبیعی حالت ضربدری بوجود آید اما تا 6 سالگی برطرف میشود. در بیماریهائی مثل ریکتز نیز ممکن است این وضعیت بوجود آید.
زانوی ضربدری بعلت انحراف در مسیر حرکت کشکک، میتواند باعث درد زانو شود. درمان این حالت بستگی به علت آن دارد. در نوع طبیعی احتیاجی به درمان خاصی نیست. اما در مواردی که درد زانو ایجاد شود یا موارد شدید از کفش مخصوص یا حتی جراحی برای درمان استفاده می شود.
علل ایجاد زانوی ضربدری
1.وراثت
2.قرار گرفتن مداوم بدن در حالت غیر طبیعی
3.کم تحرکی به خصوص در 4 و5 سالگی
4.سوء تغذیه در 4 و5 سالگی
5.ضعف عضلات ساق پا و کف پا
6.افزایش وزن به خصوص در دوران کودکی
7.زود راه رفتن کودکان
8.بیماری ها و عفونت های مفصلی مانند آرتروز و راشیتیسم(نرمی استخوان)
9.درمان نامناسب شکستگی ها(بد جوش خوردن) در ناحیه زانو
10.ضعف عضلات نیم غشایی و نیم وتری
11.کوتاهی عضلات و به ویژه عضله ی کشنده ی پهن نیام و عضله ی دو سر رانی
12.کوتاهی نوار عضله ی سوئز خاصره ای
13.پارگی کپسول و رباط داخلی زانو و کوتاهی کپسول و رباط خارجی زانو
14.کاهش زاویه بین سر و گردن استخوان ران و تنه
15.رشد بیش از اندازه ی کندیل داخلی در مقایسه با کندیل خارجی زانو
16.صافی کف پا
علائم زانوی ضربدری
۱- نزدیک شدن زانو ها به خط میانی بدن
۲- دور شدن قوزک داخلی از یکدیگر
۳- کوتاهی تاندون آشیل
۴- تمایل کشگک ها به خارج و احتمال بروز نیمه دررفتگی آن
۵- سائیده شدن زانو ها به یکدیگر به هنگام راه رفتن
۶- خستگی زود رس به هنگام راه رفتن و دویدن
۷- درد پشت ساق و جلوی ران
۸- کوتاهی قد
۹- آرتروز زود رس زانو
۱۰- بروز عوارض ثانویه، مانند عارضه کف پای صاف
۱۱- افزایش وزن
۱۲- سائیدگی بیش از حد کناره داخلی کفش
۱۳- راه رفتن با پاهای چرخیده به خارج و گاه به طور عکس با پنجه های چرخیده به داخل
منبع:دکتر دقاق زاده,دکتر پیریایی
