سندروم تونل کوبیتال(عصب اولنار در ناحیه آرنج)
سندروم تونل کوبیتال(عصب اولنار در ناحیه آرنج) بیماری است که در آن به علل خاصی عصب اولنار در ناحیه آرنج تحت فشار قرار میگیرد. فشرده شدن عصب در این ناحیه موجب بروز علائم حسی و حرکتی خاصی در انگشتان دست میشود.
علائم و نشانه ها
درد، گزگز و بی حسی یا کاهش حس علائم مهم سندروم تونل کوبیتال(عصب اولنار در ناحیه آرنج) هستند. مهمترین مشخصه های بیماری عبارتند از :
- کاهش حس و گزگز که معمولا در انگشتان کوچک و انگشتری دست بوجود میاید .
- گاهی اوقات علائم سندروم تونل کوبیتال در حالت معمولی وجود ندارد و فقط موقعی که بیمار ساعد و آرنجش را برای مدتی بر روی تکیه گاهی مانند تکیه گاه کنار صندلی میگذارد درد ایجاد میشود یا موقعی که بیمار آرنج خود را بطور مکرر خم و راست میکند.
- درد معمولا در ناحیه داخلی آرنج است ولی میتواند به ساعد یا بازو هم انتشار یابد.
- در بعضی بیماران مبتلا به سندروم تونل کوبیتال مشکلات حرکتی هم بوجود میاید. در این حالات دست ضعیف شده، ممکن است اشیاء بطور مکرر از دست بیفتند یا فرد احساس کند در موقع گرفتن اشیاء دستش قدرت کافی ندارد. بیمار ممکن است متوجه شود که در حین انجام دادن حرکات ظریف، انگشتان دست وی دچار اشکال شده است و مهارت انجام حرکات انگشتان را که در قبل داشت ندارد.
- در حالات شدید بیماری ممکن است حس انگشت کوچک و نیمی از انگشت انگشتری و طرف داخلی دست و ساعد از بین رفته و عضلات طرف داخلی ساعد لاغر شوند.
- اگر بیماری به مدت طولانی باقی بماند انگشتان دست دچار تغییر شکل میشوند به این صورت که دو انگشت کوچک دست حالت خمیده به خود گرفته و از هم فاصله میگیرند.
- علائم بیماری در ابتدا کم و زیاد میشود و یا گاهگاهی است ولی بعد از مدتی دائمی میشود.
علل و دلایل
- تحت فشار قرار گرفتن عصب به توسط یک نوار بافتی در کانال اپی کندیل مدیال
- فشار به عصب حین بیهوشی
- نیمه دررفتگی و جابجایی عصب از محل طبیعی خود
- تغییر شکل مفصل آرنج بطوریکه موجب کشیده شده عصب اولنا شود مانند انحراف ساعد به خارج یا کوبیتوس والگوس Cubitus valgus
- استئوآرتریت یا ساییدگی شدید مفصل آرنج
- فشار یک برجستگی استخوانی بر روی عصب
- همراه با تورم اپی کندیل مدیال medial epicondylitis یا آرنج گلف بازان
- تومور
- گانگلیون در ناحیه آرنج
- شکستگی در ناحیه آرنج
- خونریزی و هماتوم در اطراف عصب
تشخیص
پزشک معالج ابتدا بیمار مبتلا به سندروم تونل کوبیتال(عصب اولنار در ناحیه آرنج) را معاینه میکند. منطقه ای که کاهش حس پیدا کرده است، قدرت عضلات، تغییر علائم با وضعیت خم بودن آرنج، واکنش عصب به ضربه زدن خفیف بر آن و معاینات دیگر.گاهی اوقات پزشک معالج آزمایشاتی را برای بررسی دیابت یا بیماری های تیروئید که ممکن است زمینه بیماری را فراهم کنند انجام میدهد.
تست اصلی تشخیصی بیماری ، تست نوار عصبی ( الکترومیوگرافی و سرعت هدایت عصبی) EMG/NCV است.
با استفاده از نوار عصبی پزشک متوجه میشود که آیا بر روی عصب اولنا فشاری وارد شده است یا خیر. شدت فشار چه اندازه است. آیا این فشار در ناحیه آرنج ایجاد شده و یا در نواحی دیگری مانند گردن
درمان
گاهی اوقات علائم بیماری سندروم تونل کوبیتال(عصب اولنار در ناحیه آرنج) بدون انجام عمل جراحی خوب میشوند بخصوص وقتی که شدت علائم کم بوده و تست نوار عصبی نشان میدهد که بیماری خفیف است.اقدامات زیر میتواند شدت علائم بیماری را کاهش داده یا آنها را کلا از بین ببرد.
- از وضعیت هایی که در آن آرنج به مدت طولانی در حالت خم شده میماند اجتناب کنید
- از کارهایی که در آن آرنج بطور مکرر خم و راست میشود اجتناب کنید
- ساعد و آرنج خود را به مدت طولانی بر روی یک سطح سفت قرار ندهید
- استفاده از اسپلینت هایی در هنگام خواب که اجازه نمیدهند آرنج زیاد خم شود کمک کننده است. یک راه ساده برای اینکار بستن یک پد به دور ساعد است. راه دیگر بستن یک حوله به دور آرنج است و راه دیگر بستن یک باند ابتدا به دور کمر و سپس به دور مچ دست است تا اجازه خم شدن آرنج در حین خواب را به اندام فوقانی ندهد.
معمولا برای اثر بخشی این اقدامات معمولا به 2-1 ماه زمان نیاز است.
وقتی شدت علائم بیماری زیاد است و یا اینکه با اقدامات فوق بهبودی حاصل نمیشود معمولا نیاز به عمل جراحی وجود دارد. معمول ترین عمل جراحی که برای بیماری انجام میشود اینست که پزشک جراح، محل عصب اولنا را از پشت برجستگی اپی کندیل مدیال تغییر داده و آنرا به جلوی آرنج منتقل میکند.
با این کار فشار از روی عصب برداشته شده و عصب بهبود میابد. پزشک جراح عصب را در محل جدیدش ممکن است در زیر لایه ای از چربی قرار دهد تا از آن محافظت شود و یا ممکن است آنرا در زیر عضلات یا داخل عضلات قرار دهد. گاهی اوقات پزشک جراح اپی کندیل مدیال را کمی میتراشد و کوچکتر میکند و یا کلا آنرا برمیدارد تا فشار بر روی عصب کمتر شود.
منبع:ایران ارتوپد 1 . 2
