نشانه آرتروز زانو
مهمترین مشخصه آرتروز، تخریب تدریجی غضروف مفصلی است. قسمت دو انتهای هر استخوان، از غضروف که بافتی است انعطاف پذیر ساخته شده‌است. با شروع بیماری آرتروز زانو، غضروف انتهای تحتانی استخوان فمور (ران) و غضروف قسمت فوقانی استخوان درشت‌نی به تدریج دچار تغییرات تخریبی(دژنراتیو) می‌گردد. به همین ترتیب درگیری و آسیب غضروف کشکک به آرتروز این ناحیه منجر می‌شود. بنابراین آرتروز مفصل زانو در دو ناحیه تیبیوفمورال (مفصلی که بین استخوان ران و ساق ایجاد می‌شود) و مفصل کشککی- رانی می‌تواند ایجاد شود. علت اصلی تخریب غضروف در بیماری آرتروز، عدم وجود عروق خونی جهت تغذیه این ناحیه می‌باشد و از طرفی غضروف مفصلی فاقد عصب است و به هنگام آسیب دردی حس نمی شود که همین مسئله زمینه تخریب بیشتر را فراهم می کند. البته تغذیه غضروف از طریق غشاء سینوویوم و حرکات مفصل انجام می‌شود.
عوامل طب فیزیکی
عواملی که روند آرتروز زانو را تسهیل می کنند عبارتند از:
1- ضربه
2- پارگی عناصر مفصل زانو (مثلا منیسک ها، رباط ها و کپسول مفصلی)
3- بیماری کندرومالاسی کشکک (نرم شدن غضروف زیر کشکک) و موارد در رفتگی مکرر آن
4- شکستگی های درون مفصلی و در رفتگی ها
5- وجود بیماری‌های مفصلی (همانند آرتریت روماتوئید یا بیماری عفونی در مفصل و…)
6- تغییر شکل ها (دفورمیتی ها)ی مفصل زانو که عبارتنداز:
پای ضربدری ، پای پرانتزی ، خم شدن مفصل زانو
حرکت بیش از اندازه مفصل به سمت عقب یا عقب زدگی زانو(هیپراکستنشن زانو)
7- عدم کنترل فعالیت‌های روزمره که منجر به استرس بیش از اندازه به ناحیه زانو می‌گردد(مواردی چون چهار زانو نشستن، دو زانو نشستن، توالت طولانی مدت غیر فرنگی و بالا و پایین رفتن از پله‌ها به دفعات متوالی به خصوص پله‌هایی که شیب تند دارند)
8- شغل و حرفه‌ای که باعث فشار بیش ازحد به زانو می‌شود به ویژه افرادی که در طول فعالیت های کاری سخت، هیچگونه استراحتی به مفاصل جهت ترمیم و احیای مجدد نمی‌دهند.
9- چاقی
10- عوامل ژنتیکی
11- بیماری استئوکندریت دیسکان
12- کیست منیسک
13- منیسک دیسکی شکل
14- بی ثباتی زانو به علت شلی رباط ها
پيشگيري از آرتروز زانو
بايد توجه داشت كه آرتروز يك بيماري مزمن و پيشرونده است . پس به طور كامل نمي توان سير آن تغيير داد .
۱-ورزش هاي منظم هوازي به مدت ۳۰ دقيقه در روز براي ۵ در روز در هفته شامل پياده روي در سطح صاف يا شنا مي باشد . وزرش هاي كششي باعث افزايش دامنه حركتي زانو شده و از آسيب هاي بعدي جلوگيري مي نمايند .
۲-از خم كردن بيش از حد ، ايستادن زياد ، پله و سطوح شيب دار تا جايي كه مي توانيد پرهيز كنيد . بهتر است پله ها را با زانويي كه درد كمتري دارد يا درد ندارد بالا برويد و با زانوي بيمار از پله ها پايين بياييد .
۳- اگر چاق هستيد و يا اضافه وزن داريد سعي كنيد وزنتان را كاهش دهيد تا فشار روي زانو ها كم شود .
۴- هرگونه عامل تشديد كننده درد زانو را تاجايي كه مي توانيد كم كنيد .
۵- دو زانو نشستن را ترك نماييد .
۶-از وضعیت‌های ثابت که زانو در یک حالت به مدت طولانی قرار می‌گیرد خودداري نماييد . مثلا در مسافرت هوايي طولاني مدت مي توانيد به فواصل در راهرو هواپيما قدم بزنيد و زانو ها را خم و راست كنيد .
منبع:کلینیک امید,دکتر ابطحی
