پوکی استخوان عارضه متابولیکی استخوان است که در آن کاهش شدید توده استخوانی ایجاد می شود. در زنان پوکی استخوان چهار برابر مردان دیده میشود. در سالهای بعد از یائسگی، مخصوصاً در سالهای اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زیادی کاهش مییابد. سپس این سرعت کم میشود ولی روند پوکی استخوان ادامه مییابد. زنان، مخصوصاً آنها که بیشتر از ۶۰ سال دارند بیشترین مبتلایان به پوکی استخواناند. در مردان با افزایش سن، کاهش ناگهانی و عمدهی هورمونهای جنسی، چنان که در زنان اتفاق میاافتد، پیش نمیآید.
ممکن است دچار پوکی استخوان باشید، بدون آن که از بیماری خود اطلاع داشته باشید. به همین سبب است که پوکی استخوان ”بیماری خاموش“ و یا ”بیماری بیسر و صدا“ نامیده میشود. در مراحل اولیهی بروز پوکی استخوان، علائم آن به ندرت ظاهر میشود، که این ظاهر نشدن علائم تشخیص بیماری را دشوار میکند.
عوارض ناشی از پوکی استخوان
کاهش تراکم وقدرت استخوان در آنها خیلی آهستهتر اتفاق میافتد. اما در ۶۵ تا ۷۰ سالگی، زنان و مردان با یک سرعت استخوانهای خود را از دست میدهند. پوکی استخوان در مراحل بعدی موجب بروز مسائل زیر میگردد:
شکستگی خود به خود یا با کمترین ضربه بر استخوانها مخصوصاً در نواحی ران و لگن، کمر و ستون مهرهها که غالباً این اولین علامت است.
- کمر درد شدید در نقطهای خاص که نشانه شکستگی است.
- قوز پشت که موجب انحنای پشت یا قوز درآوردن میشود.
- کوتاه شدن قد.
از نمونههای شکستگیهای خود به خودی این است که شاید روزی که فرد خم میشود تا ساک خرید روزانهاش را بردارد و به خرید برود، دردی شدید در پهلویش احساس میکند و بعداً متوجه میشود که دندهای شکسته دارد. وقتی بیماری خیلی شدید باشد، فشارهای خفیفی مثل خم شدن به جلو، بلند کردن جاروبرقی، عطسه یا سرفه کردن میتواند باعث شکستگی مهره شود. شکستگیهای ناحیه لگن، معمولاً در اثر افتادن و سقوط کردن فرد رخ میدهند. این شکستگیها در بین شکستگیهای دیگر از همه بدتر است، زیرا میتواند حتی خطر مرگ در پی داشته باشد. نیمی از افرادی که هم زنده میمانند معمولاً تا آخر عمر علیل بوده، چنانچه نمیتوانند بدون مراقبت دایمی آشنایی یا پرستاری زندگی کنند و برای همهی عمر به عصا یا چهار پایههای مخصوص راه رفتن افراد معلول (واکر) نیاز دارند.
کوتاه شدن قد، روند طبیعی افزایش سن است، ولی چنانچه کاهش قد قابل توجه بیش از ۲/۵ سانتیمتر باشد(نسبت به ۲۰ سالگی)، ممکن است همین، اولین علامت پوکی استخوان باشد.
به هر ترتیب چنانچه بیش از یکی از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که ممکن است هیچ علامتی مشاهده نشود ولی به پوکی استخوان دچار شده باشید. پس بهترین راه، پیشگیری از بروز پوکی استخوان است.
منبع:متخصص جراحی و ارتوپدی تهران