پوکی استخوان یا استئوپروز، حالتی است که در اثر تخریب بافت استخوانی، توده استخوان کاهش یافته و سرانجام به شکستگی استخوان منجر میشود. خمیدگی ستون فقرات و کاهش قد از علائم ابتلاء به پوکی استخوان است. درد ناگهانی در ناحیه ستون فقرات، شکستگی‌های بدون توجیه و خودبه خودی استخوان از دیگر نشانه های بیماری پوکی استخوان به شمار می‌رود.
توده استخوانی هر فرد معمولا در سن ۳۰ تا ۳۵ سالگی به بیشترین حد خود می رسد و پس از آن کم شدن توده استخوان به صورت یک روند طبیعی آغاز میشود و در سن بالاتر از ۶۰ سال، این بیماری بیشتر شایع بوده و با گذشت هر دهه از عمر بعد از ۵۰ سالگی، خطر ابتلا ۲ تا ۳ برابر افزایش می‌یابد.
عوامل تاثیرگذار بر ابتلا به پوکی استخوان
- با افزایش سن استخوان‌ها از جمله سر استخوان ران، ستون مهره‌ها و مچ دست نازک و شکننده میشوند، به حدی که به راحتی و حتی به خودی خود یا با حرکات ساده‌ای مانند سرفه و عطسه میشکنند.
- رژیم غذایی با کلسیم کافی و دریافت مناسب ویتامین D، انجام مرتب تمرینات ورزشی، ترک استعمال سیگار و مصرف الکل، تغذیه مناسب و تحرک کافی را از جمله راهکارها به منظور پیشگیری یا کاهش روند ابتلا به پوکی استخوان به شمار می‌رود.
- یائسگی و کمبود استروژن، یائسگی زودرس(زیر ۴۵ سال)، کمبود دریافت کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی، سابقه پوکی استخوان در افراد درجه یک خانواده و سابقه شکستگی قبلی، استعمال دخانیات و مصرف زیاد کافئین، زندگی کم‌تحرک، افراد سفید پوست و نژاد آسیایی، مصرف داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد انعقاد، ضد صرع و سیکلوسپورین به مدت طولانی، وجود یک‌سری بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و کم‌کاری تیروئید و استخوان‌بندی ظریف و کوچک از جمله عوامل مستعد کننده ابتلای فرد به پوکی استخوان است.
به افرادی که در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند توصیه می شود، برای تشخیص زودرس، قبل از شروع عوارض مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت مبتلا بودن، اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.
منبع:متخصص جراحی و ارتوپدی تهران
