فیزیوتراپی شیوه‌ای از درمان بیماریها و اختلالات عصبی-ماهیچه ای-اسکلتی با استفاده از تجهیزات مکانیکی، جریان‌های الکتریکی، مانورهای دستی، تمرینات ورزشی و عوامل فیزیکی دیگر است. در این روشها از ورزش، نور، پرتوهای فرابنفش و فروسرخ، گرما و جریان برق استفاده میشود. فیزیوتراپی حیطه‌ای از پزشکی است که هدف آن پیشگیری از بیماریها، درمان، توانبخشی و بالا بردن سطح سلامت می‌باشد.
واژه فیزیوتراپی از «فیزیو= جسمانی و یا طبیعی» و «تراپی=درمان»، به‌معنای ترکیبی درمان جسم ساخته شده‌است. در بعضی از منابع لغت اصلی که کلمه فیزیوتراپی ازآن گرفته شده‌است کلمه physiological therapeutics می‌باشد. البته مداخلات درمانی در فیزیوتراپی بخش کوچکی از عملیات آن محسوب می‌گردد. درفیزیوتراپی هدف ارتقای عملکرد جسمانی بدن می‌باشد البته با توجه به تداخل و ارتباط زیاد سیستمهای بدن درمانهای فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست انجام میشود مستقیم یا غیر مستقیم باعث بهبود عملکرد سیستم فیزیولوژیک نیز میشود مثلاً فیزیوتراپی دستگاه تنفسی موجب بهبود درصد گازهای خون(دی اکسید کربن و اکسیژن)و تغییر میزان اسیدیته خون شده که به نوبه خود میتواند باعث بهبود سطح هشیاری شود.
فیزیوتراپیست در این رشته به عنوان درمانگر شناخته میشود که به نوعی یک پراکتیشینر نیز می‌باشد. با توجه به این که فیزیوتراپی درمان فیزیولوژیک و جسمانی بیماریها است آناتومی و حرکت شناسی(kinesiology)و فیزیولوژی حرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است.
درمان در فیزیوتراپی به طور کلی به سه گروه اصلی تقسیم میشود:
۱- تمرین درمانی: فیزیوتراپیست به وسیله تجویز؛ انجام و آموزش ورزشهای درمانی خاص؛ ماساژ؛ ورزش در آب (آب درمانی) (Hydrotherapy)؛ اقدام به درمان بیمار یا افزایش سطح سلامت میکند.
۲- الکتروتراپی:درمان به وسیله دستگاههای ویژه انجام میشود این دستگاهها معمولاً امواج خاصی را (امواج مایکرو ویو؛ امواج کوتاه رایویی؛ امواج مافوق صوت؛ امواج الکتریکی) که همگی توسط دستگاه به شکل خاصی تولیدشده و تغییر می‌یابند(مدوله می‌شوند).
۳- مهارتهای درمان با دست (Manual Therapy)
مهمترین حیطه‌های فعالیت فیزیوتراپی در پزشکی شامل درمان موارد زیر است: ۱-بیماریهای دستگاه حرکتی (ارتوپدی). ۲-بیماریهای دستگاه قلبی و تنفسی. ۳-بیماریهای دستگاه اعصاب محیطی و مرکزی. ۴-بیماریهای پوستی و سوختگیها. ۵-درد و کنترل درد. ۶-بیماریهای شغلی.
یک متخصص فیزیوتراپی ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
حرکات اصلاحی و تمرینات استقامتی ایزومتریک:انجام اینگونه تمرینات بدون ایجاد هیچ گونه التهاب و آسیب دیدگی در مفاصل باعث استقامت ماهیچه ها میشود.
حرکات اصلاحی و تمرینات کششی ایزومتریک:این گونه تمرینات هم باعث افزایش استقامت ماهیچه ها و کاهش زانو درد میشود و به عملکرد صحیح آن کمک میکند. پیاده روی به صورت روزانه واستفاده از یک چوبدستی وعصا در صورت نیاز هم از نمونه های درمان های فیزیوتراپی است .
ماهیت فرایندهای فیزیوتراپی
فیزیوتراپی، خدمتی است که تنها توسط و یا با هدایت و نظارت یک فیزیوتراپیست صورت می‌گیرد وشامل : بررسی، تشخیص، برنامه ریزی درمانی، مداخله و ارزیابی می‌باشد.
بررسی (Assessment): شامل معاینه (Examination) انفرادی و گروهی نقص‌های بالقوه یا بالفعل، محدودیتهای عملکردی، ناتواناییها، یا سایر مشکلاتی که توسط گرفتن تاریخچه، غربالگری و همچنین با استفاده از آزمایشات خاص و اندازه گیری و ارزیابی نتایج معاینات از طریق انالیز آنها در چهارچوب یک فرایند منطقی بالینی می‌توان به آن پی برد.
تشخیص (Diagnosis): از معاینات و ارزیابی آنها بدست می‌آید و بیانگر نتیجه حاصل از فرایند منطقی بالینی می‌باشد. تشخیص ممکن است به صورت نقص حرکتی بیان شود یا شامل دسته‌های مختلفی از آسیبها، محدودیتهای حرکتی، توانائیها/ ناتوانیها یا سندرمها باشد.
برنامه ریزی (Planning): با تعیین نیاز به مداخله آغاز میشود و معمولا به ایجاد برنامه‌ای برای مداخله ختم میشود که شامل اهداف نهایی قابل اندازه گیری که با بیمارخانواده یا فردی که از وی مراقبت میکند، قابل بحث می‌باشد.
مداخلات (Intervention): انجام می‌شوند و برای رسیدن به اهداف توافق شده تغییر میابند و میتواند شامل :درمان با دست، بهبود حرکتی، استفاده از وسایل فیزیکی، مکانیکی و الکتریکی-درمانی، آموزش عملکرد، فراهم کردن وسایل کمکی و نحوه استفاده از آنها، راهنمایی و ارایه مشورت به بیمار، مستند سازی، هماهنگی و ارتباطات باشد. مداخلات همچنین ممکن است با هدف پیشگیری از آسیبها، محدودیتهای حرکتی، ناتوانیها یا صدمات صورت گیرند که در این صورت شامل بهبود و حفظ سلامتی، کیفیت زندگی و توانایی در تمام سنین و جمعیتها می‌باشد.
ارزیابی(Evaluation): مستلزم انجام مجدد معاینات با هدف ارزیابی نتایج حاصل می‌باشد.
منابع: ویکی پدیا، بیتوته
