لوپوس بیماری سیستم ایمنی بدن است که میتواند قسمتهای مختلفی از بدن رادرگیر کند، شامل : پوست،مفاصل ، قلب ، ریه ، خون،کلیه ها و مغز.بیمارى لوپوس اریتماتوز منتشر SLE که به اختصار لوپوس نامیده میشود از دسته بیمارى هاى خود ایمنى است . لغت ” منتشر ” بدین معنى است که این بیمارى قادر است قسمت هایى از بدن را درگیر سازد .” اریتماتوز” به معنى قرمز رنگ است که بخاطر هاله قرمز رنگ روى پوست گونه ها به این نام گذاشته شده است .
سیستم ایمنی بدن به صورت طبیعی،آنتی بادیهایی دارد که این آنتی بادی ها علیه ویروس ها ودیگر مواد خارجی عمل میکنند.این موادخارجی درواقع بعنوان آنتی ژن عمل می کنند و اختلالات سیستم ایمنی بدن راسبب می شوند دربیماری لوپوس درواقع سیستم ایمنی نمی تواند فرقی بین ماده خارجی و سلول ها و بافت خود بدن بگذارد،درنتیجه به بافت خودی حمله می کند . این روند دلیل التهاب و درد و صدمه، در قسمتهای مختلف بدن است .
کلمهء ” لوپوس” که در زبان لاتین به معنى گرگ است ، در قرن هیجدهم براى توصیف تظاهرات پوستى گوناگون لوپوس بکار برده شد، به این علت که هاله قرمز رنگ روى گونه ها ظاهرى شبیه به محل گاز گرفتگى گرگ ایجاد میکند .
علائم لوپوس
علائم شایع این بیماران درد و تورم مفصلی است که بیشتر مفاصل کوچک درگیر میشوند. این دردها ممکن است مداوم و یا گذرا باشند. در کنار این دردها ضایعات پوستی در بیماران ایجاد میشود به این صورت که بیماران وقتی در معرض نور خورشید قرار میگیرند، پوست صورتشان قرمز رنگ میشودوضایعات شبیه بال پروانه ممکن است روی گونهها و پل بینی ایجاد شود. زخمهایی هم در دهان این بیماران ایجاد میشود، علاوه بر اینکه این بیماری همراه با ریزش مو هم هست. علائم خستگی، تب با علت نامشخص و کاهش وزن هم ممکن است در این افراد ایجاد میشود.
انواع لوپوس
چهار نوع لوپوس داریم :
1. پوستی Discoid Lupus Erythematosus )DLE) یک بیمارى مزمن پوستى است که در صد کمى از آنها مبتلا به SLE نیز هستند و بقیه فقط مشکل پوستى دارند.
2. لوپوس منتشر Systemic
3. دارو یی Drug – Induced : بیمارى است با علائم مشابه لوپوس که در اثر مصرف بعضى داروها ایجاد میگردد و با قطع (تذکر: قطع این بعضى از داروها باید توسط پزشک باشد ) دارو بر طرف میشود. در این بیمارى آنتى بادیهایى تولید میشود که بجاى عمل کردن بر علیه باکتریها ، بر علیه سلولهاى بدن فرد وارد عمل میشوند . حاصل عملکرد آنتى بادیها بر علیه سلولهاى بدن تولید کمپلکس هاى ایمنى است که با گردش در جریان خون و رسوب در بافت هاى مختلف سبب تخریب بافت ها میگردند.
اگر چه لوپوس یک بیمارى چند ارگانى ( مولتى سیستم ) است که ارگان هاى مختلف بدن را میتواند درگیر سازد ، بیشتر بیماران به فرم هاى شدید بیمارى مبتلا نمیشوند.
سیر بیمارى به صورت دوره هاى عود و بهبود میباشد . درگیرى شدید ارگان هاى حیاتى ( کلیه ، قلب ، ریه ، مغز ) نادر است و بیشتر بیماران زندگى عادى خواهند داشت .
4. نوزادی – جنینی Neonatal Lupus: یک بیمارى نادر است که نوزادان به ان مبتلا میشوند و با علائم پوستى ، قلبى و کاهش پلاکت هاى خون تظاهر میکند .
مصرف غذاهایی که غنی از اسید چرب امگا3 میباشند (مانند ماهی و بزرک)، در کاهش التهاب ناشی از لوپوس مؤثر است. علاوه بر این اسید چرب، بزرک حاوی آنتیاکسیدان نیز میباشد که در کاهش علایم مربوط به لوپوس بسیار مؤثر است.
داروهایی مانند پروکاینامید، هیدرالازین، متیل دوپا و کلرپرومازین موجب بروز علایمی شبیه به لوپوس میشوند.
در یک بررسی نشان داده شد که آلودگی محیط و فضولات صنعتی موجب افزایش خطر ابتلا به لوپوس میشود. همچنین قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش نور آفتاب، محرکی در بروز علایم پوستی این بیماری میباشد.در مطالعهای که بر روی گروه کوچکی از بیماران انجام شد، افزودن روزانه 30 گرم دانه بزرک یا همان تخم کتان که دارای اسید چرب غیر اشباع میباشد، موجب بهبود عملکرد کلیه در آنها گردید.
یک سری از مواد شیمیایی مانند هیدرازین و مواد رنگی موجود در غذاها مانند تترازین موجب افزایش خطر ایجاد لوپوس در افراد حساس به این بیماری، میشوند.
ریسک فاکتورهای این بیماری شامل سابقه خانوادگی این بیماری، قاعدگی نامنظم، شروع قاعدگی در 15 سالگی و یا دیرتر، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و پایین بودن میزان آنتیاکسیدانهایی مانند ویتامینهای A و E در خون میباشد.
منبع:گروه بیماران لوپوس ایران,نیک صالحی