پوکی استخوان و علائم آن

پوکی استخوان (استئوپوروز) بیماری است که در آن تیغه های استخوانی کم و ضعیف شده و مستعد شکستگی می شوند. این بیماری هر دو جنس زن و مرد را تهدید می کند، ولیکن شیوع آن در خانم ها بعد از یائسگی بیشتر می شود. در استخوان سالم هر سه یا چهار ماه، استخوان خواری و استخوان سازی وجود دارد که در انسان ها تا سنین حدود ۳۰ سالگی استخوان سازی بیشتر است، بطوری که در این سن استحکام استخوان به اوج خود می رسد.  چنانچه یک انسان از دوران نوجوانی ترکیبات کلسیم و ویتامین D مناسب استفاده کرده و فعالیت های ورزشی مناسب (مانند دویدن و …) داشته باشد، تا سن ۳۰ سالگی می تواند حداکثر تراکم استخوان را پیدا کرده و ذخیره مناسبی برای دوران پیری داشته باشد.
براساس مطالعات انجام گرفته کاهش تراکم استخوان در خانم های بالای ۵۰ سال حدود ۴۵ ٪ و در آقایان بالای ۵۰ سال حدود ۳۸ ٪ می باشد، با توجه به احتساب جمعیت ایران حدود ۳ میلیون نفر کاهش تراکم استخوان داشته و در خطر شکستگی بیشتر استخوان هستند.
در سالهای اخیر در زمینه شیوع بیماری ها مطالعه ای بر روی حدود ۲ میلیون نفر زن بالای ۵۰ سال صورت گرفته که در آن حدود ۲۰۰۰۰۰نفر سرطان سینه، ۳۵۰۰۰۰ نفر حملات قلبی، ۴۲۰۰۰۰ نفر سکته مغزی و ۱۵۰۰۰۰۰ نفر شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان داشته اند.
در مطالعه دیگر نشان داده شده، افرادی که دچار شکستگی استخوان لگن شده اند، حدود ۵۰٪ به زندگی عادی برنمی گردند، حدود ۲۵ ٪ آنها به طور طولانی مدت نیاز به مراقبت پرستاری دارند، در مجموع ۲۵ ٪ افراد با شکستگی لگن در طی یک سال دچار مرگ می شوند.
در بررسی دیگر صورت گرفته در مردان، نشان داده شده که خطر پوکی استخوان با یک دهه تاخیر شروع شده ولیکن میزان شکستگی استخوان  در مقایسه با خانمها با دانسیته استخوانی یکسان بیشتر است. توجه به این آمارها، اهمیت بیانیه سازمان بهداشت جهانی مبنی بر اینکه پوکی استخوان بعد از سرطان، سکته قلبی و سکته مغزی چهارمین دشمن بشریت است را گوشزد می کند.
بیماری پوکی استخوان را بیماری دزد خاموش می نامند. دلیل این نامگذاری شاید این باشد که تقریبا در ۱۰۰ ٪ موارد این بیماری هیچ نشانه ای ندارد و زمانی اولین نشانه های بیماری که شکستگی است اتفاق می افتد که بیمار مبتلا به پوکی استخوان شده باشد.
درد ناگهانی و شدید درستون فقرات ، می تواند از علائم شکستگی های ستون فقرات باشد. ممکن است شکستگی مهره ، بدون درد اتفاق افتد و به صورت خمیدگی ستون فقرات و کاهش قد بیماردیده شود. اگر چه عکس برداری با اشعه ایکس به تشخیص شکستگی کمک می کند ، ولی برای تشخیص زودرس آن روش مناسبی نیست . پس بهتر است کلیه افرادی که درمعرض خطرپوکی استخوان قرار دارند، قبل از شروع عوارض، مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت مبتلا بودن ، اقدامات پیش گیرانه صورت گیرد.

بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان، سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری است. خوشبختانه امروزه برای سنجش تراکم استخوان دستگاه های جدیدی ساخته شده که می تواند با دقت نسبتاً زیادی ، تراکم استخوانی و نسبت آن ، با استخوان سالم و سن مناسب را اندازه گیری کنند. آزمایش سنجش تراکم استخوانی بدون درد است و تنها چند دقیقه طول می کشد، همچنین احتیاج به آمادگی قبلی ندارد و در طی آن دارویی مصرف نمی شود. این سنجش، پزشک را قادرمی سازد تا شدت پوکی استخوان را اندازه گیری کرده ودرنتیجه استحکام استخوان را بسنجد.

بنابراین بهترین روش پیشگیری ازپوکی استخوان وعوارض آن، رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت ورزشی مناسب و دوری ازعوامل کمک کننده در افزایش پوکی استخوان ، مانند استعمال دخانیات (به ویژه تمام موارد ذکر شده تا قبل از سن 35 سالگی) و ارزیابی های لازم برای تعیین میزان تراکم استخوانی است.

تماس