کرامپ عضلانی در ساق پدیده شایعی است. علت آن به درستی شناخته شده نیست ولی بعضی داروها و بعضی بیماری ها میوانند بروز آن را تسهیل کنند. نرمش های کششی عضلات پشت ساق در بسیاری اوقات میتوانند از کرامپ عضلانی ساق پیشگیری کنند.
کرامپ عضلانی ساق چیست
کرامپ عضلانی ساق دردی است که در عضلات پشت ساق و بر اثر انقباض و اسپاسم شدید آنها ایجاد میشود. در این پدیده گاهی عضلات کوچک کف پا هم دچار اسپاسم دردناک میشوند. درد کرامپ های عضلانی معمولا چند دقیقه طول میکشد. البته گاهی چند ثانیه بوده و در مواردی هم تا ده دقیقه ممکن است ادامه یابد. شدت درد متغیر است ولی بعد از رفع اسپاسم عضلات تا 24 ساعت حساس باقی میمانند یعنی در صورت فشار دادن آنها با دست درد میگیرند. کرامپ عضلات ساق معمولا در موقع استراحت بخصوص در شبها و موقع خواب بروز میکند به همین دلیل گاهی به آن کرامپ شبانه هم میگویند.
کرامپ عضلانی ساق در چه کسانی ایجاد میشود
کرامپ عضلات ساق در هر کسی ممکن است بصورت گاهگاهی ایجاد شود ولی در بعضی افراد بیش از دیگران قابل مشاهده است. این مشکل در افراد مسن بیشتر دیده میشود بطوریکه یک سوم افراد بالای 60 سال و نیمی از افراد بالای 80 سال بطور مکرر دچار آن میگردند. حدود نیمی از افرادی که کرامپ ساق دارند حداقل سه بار در هفته به آن مبتلا میشوند و در بعضی افراد بروز آن روزانه است.
علت کرامپ عضلانی ساق چیست
در غالب اوقات علت این مشکل نامشخص است. یک تئوری در این زمینه اینست که کرامپ موقعی ایجاد میشود که یک عضله در کوتاه ترین طول خود قرار گرفته و تحریک میشود تا باز با انقباض خود کوتاه تر شود. در این حال عضله دچار اسپاسم دردناک میشود.
در مواردی هم علت کرامپ عضلانی ساق مشخص است. مهمترین این علل عبارتند از
- مصرف بعضی داروها مانند دیورتیک ها ( داروهای ادرار آور)، نیفدیپین، سایمتیدین، سالبوتامول، استاتین، تربوتالین، کلوفیبرات، پنی سیلامین، فنوتیازین و نیکوتینامیک اسید
- خستگی مفرط عضله
- کم آبی
- عدم تعادل در میزان سدیم و پتاسیم خون
- دیالیز کلیوی
- ماه های آخر بارداری
- کم کاری غده تیروئید
- باریک شدن عروق ساق
- مصرف زیاد الکل
- بعضی بیماری های عصبی
- سیروز کبدی، مسمومیت با سرب و یا سارکوئیدوز
درمان کرامپ عضلانی ساق چیست
در زمان حمله کرامپ، درد و اسپاسم معمولا با کشش و ماساژ مرتفع میشود. درد و حساسیت 24 ساعته بعد از کرامپ را میتوان با مصرف استامینوفن کاهش داد.
در صورتی که کرامپ بصورت مکرر ادامه یافته و تکرار شود دوری از مشکلاتی که در بالا ذکر شد میتواند احتمال بروز آن را کاهش دهد. انجام مداوم نرمش های کششی عضلات پشت ساق سه بار در روز هم ممکن است بتواند از شدت و یا تعداد حملات بکاهد.
برای انجام کشش عضلات پشت ساق به فاصله 90-60 سانتیمتر دور از یک دیوار و به طرف آن بایستید. در حالی که کف پاها و پاشنه پاهای خود را بر روی زمین ثابت نگه داشته اید به طرف دیوار خم شوید بطوریکه در عضلات پشت ساق خود احساس کشش کنید. این حالت را تا وقتی میتوانید حفظ کرده و سپس مجدد به حالت ایستاده و قائم برگردید. این حرکت را روزی سه بار و هر بار چند مرتبه تکرار کنید. این نرمش ها برای اثر کردن نیاز به 4-2 هفته زمان دارند و در این مدت باید نرمش ها را بطور مداوم انجام داد.
در کسانی که کرامپ شبانه دارند ممکن است استفاده از بریس مفید باشد. این بریس ها مچ پا را در وضعیتی نگه میدارند که کف پا عمود بر ساق قرار میگیرد.
اگر هیچکدام از روش های فوق موثر واقع نشدند استفاده از یک قرص کینین قبل از خواب ممکن است شدت و یا تکرر حملات کرامپ شبانه را کاهش دهد. این دارو ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد و باید به توسط پزشک تجویز شود.
از داروهایی مانند دیلتیازم، وراپامیل، منیزیم، ویتامین ب، naftidrofuryl و orphenadrine هم در درمان کرامپ عضلانی ساق استفاده شده است.
