ارتودنسی درمانی مختص دوران نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز حتی در سنین بالا از این درمان بهره مند می شوند.پس بهتر است ابتدا کمی در مورد دندان ها توضیح دهیم. دندان ها در بسیاری از افراد در زاویه درست و فاصله مناسب از هم رویش نمی کنند. در بعضی افراد دندان ها ممکن است خیلی نزدیک به هم یا روی هم رویش پیدا کنند و بدین ترتیب نامرتب و شلوغ خواهند بود. نکته بعدی به تفاوت سایز فک و دندان ها برمی گردد، یعنی امکان دارد فک کوچک بوده ولی دندان ها بزرگ باشند که دراین صورت دندان ها شلوغ به نظر می رسند. برعکس این حالت هم باعث فاصله بین دندانها می شود. معمولاً در گذشته در طول تلاش برای صاف و مستقیم کردن دندانها، (وقتی تعداد دندانهای فرد زیاد بود) دندانهای اضافه را میکشیدند. اما امروزه ارتودنتیستها قبل از سیمکشی دندانها و تصمیم درباره کشیدن دندان عقل و یا دیگر دندان ها ، گزینههای دیگر را نیز در نظر میگیرند.
درمواردی مانند، افتادن و از دست دادن زود هنگام دندان های شیری یا دائمی، برخی از انواع مشکلات پزشکی، تصادف و عاداتی مثل مکیدن انگشت شصت دست و… هم می تواند منجر به بروز این اختلالات شود. در آخر اینکه افراد زیادی که دچار نامرتبی دندان هستند گاهی با ظاهر خود مشکل دارند. ارتودنسی دندان به آنها کمک می کند لبخند زیباتری داشته باشند.
اپن بایت (open bite) یک نوع نامرتبی دندان یا قرارگیری نامناسب دندانها بر روی یکدیگر است که برای اصلاح آن معمولاً لازم است از درمان اورتودنسی استفاده شود. در حقیقت، اپن بایت اصطلاحی است که برای توضیح شرایطی که در آن دندانهای بالا و پایین فک نتوانند از نظر فیزیکی با یکدیگر در هنگام بسته شدن فکها تماس داشته باشند، مورد استفاده قرار میگیرد. در حالت ایده آل، هنگام بسته شدن فک لازم است دندانهای بالا بر روی دندانهای پایین از نظر عمودی به مقدار کم همپوشانی داشته باشند و میزان این همپوشانی در شرایط عادی در حدود ۲۵ درصد است. توجه داشته باشید تمام کودکان با به هم نرسیدن دندان ها ی قدامی (اپن بایت در ارتباط با دندانهای جلوی دهان) در طول دوره رشد دندانهای دائمی (پس از افتادن دندانهای شیری) مواجه میشوند.
فرد مناسب برای درمان ارتودنسی
ارتودنسی در بسیاری از کشورهای دنیا با تفاوتهایی آموزش داده میشود. در ایران یک دندانپزشک پس از ۶ سال تحصیل دندانپزشکی و اخذ مدرک دکترای عمومی دندانپزشکی میتواند در آزمون پذیرش دستیار (رزیدنت) تخصصی دندانپزشکی شرکت کند و در صورت قبولی وارد این دورهٔ تخصصی شود. طول دورهٔ رسمی تخصص ارتودنسی در ایران ۳ سال است.
به دلیل جوان بودن نسبی جمعیت ایران و افزایش سطح عمومی آگاهی، در سالهای اخیر تمایل به انجام درمانهای ارتودنسی افزایش یافته است. با توجه به این اشتیاق فراوان به درمان و هزینه نسبتا بالای درمان ارتودنسی، تعدادی از دندانپزشکان عمومی اقدام به درمان ارتودنسی میکنند. از آنجا که درمانهای ارتودنسی طولانی مدت هستند و گاهی تا ۳ سال یا حتی بیشتر به طول میانجامند، لازمه کسب تجربه و دانش کافی در این حوزه گذراندن دورههای رسمی تخصص ارتودنسی در دانشگاه است. به دلیل ماهیت طولانی مدت درمانهای ارتودنسی ثابت، دندانپزشکان تحت آموزش این مبحث قرار نمیگیرند و تقریبا هیچ آشنایی با ارتودنسی ثابت کسب نمیکنند..از سوی دیگر به دلیل نقص قوانین و نبود ضمانت اجرایی کافی برای قوانین موجود، متاسفانه تعدادی از افراد سودجو برای درمان و آموزش اقدام به برگزاری کلاسهای آموزشی کوتاه مدت ارتودنسی نمودهاند. به عنوان مثال یکی از دندانپزشکان عمومی که خود دورهای کوتاه مدت در خارج از ایران دیده است، ادعا میکند با این دورههای کوتاه مدت (کمتر از ۶ ماه تمام وقت) در طول ۸ سال، نزدیک به ۱۰۰۰ ارتودنتیست تربیت نموده است!!! این در حالی است که نزدیک به ۱۰ دانشکده دندانپزشکی ایران از سال ۱۳۵۶ تاکنون با تمام تلاش در زمینه افزایش متخصصین این رشته نزدیک به ۳۰۰ فارغالتحصیل داشتهاند.از پیامدهای مرتبط با درمانهای نادرست که عموما منتج از آموزش ناکافی هستند میتوان به تحلیل شدید و کوتاه شدن ریشه دندانها، نامرتب باقی ماندن دندانها، مشکلات زیبایی و یا برگشت ناهنجاری اشاره نمود. در ایران متخصصین مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، کلمه متخصص را در مهر طبابت خود قید میکنند که با جستجو در اطلاعات پزشکان در درگاه سازمان نظام پزشکی قابل بررسی است.
بهداشت مناسب دهان قبل از اارتو دنسی
قبل از شروع درمان ارتودنسی لازم و ضروری است. هنگامی که ابزارهای لازم بر روی دندان قرار گیرد، احتمال باقی ماندن غذا بر روی دندان و زیر این ابزارها افزایش پیدا می کند و به همین خاطر بیمار به مسواک زدن دقیق تر و جلوگیری از پوسیدگی دندان در طول مدت درمان نیاز خواهد داشت. به هر حال بیمارانی که از سطح مناسب بهداشت دهان برخوردار نباشند، به احتمال بیشتر پس از شروع دوره درمان با پوسیدگی دندان های خود مواجه خواهند شد. و بهتر از است قبل از شروع ارتودنسی به جرم گیری دندان بپردازند.
سفید کردن دندان ها یا بلیچینگ بعد از ارتودنسی نیز می تواند لبخند شما را به زیباترین حالت برساند، اقدامات غیرحرفه ای و بدون پشتوانه علمی در جهت سفیدشدن دندان از جمله استفاده از خمیر دندان های سفید کننده دندان، نوارهای استریپ، لاک سفید کننده دندان و غیره نه تنها تاثیرمثبت نداشته در خیلی از موارد باعث آسیب به مینا و بافت های نگهدارنده دندان می شود
هزینه ارتودنسی
هزينه درمانهای ارتودنسی بستگی به ميزان مشکل و نوع درمان دارد. در صورتيکه درمانهای مرحله اول با پلاک ارتودنسی متحرک انجام شود هزينه درمان کمتر خواهد بود ، البته بسته به شدت مشکل و تعداد پلاکهای مورد استفاده مقداری اين هزينه متغير خواهد بود . حدود 30 درصد اين هزينه در ابتدا پرداخت شده و مابقی ظرف 6 ماه بايد تسويه شود . البته در اکثر موارد درمانهای فاز اول بيش از اين مدت (گاها تا 2 سال ) طول می کشد(چون تا رويش تمام دندانهای دائمی بايد بيمار تحت کنترل بوده و اقدامات لازم انجام شود) که ديگر نياز به پرداخت هزينه اضافی در اين مرحله از درمان نمی باشد. پس از رويش تمام دندانهای دائمی درمانهای مرحله دوم که همان درمانهای ثابت ارتودنسی است انجام می شود .البته در صورتيکه افراد در سنين بالاتر مراجعه کرده باشند مستقيما وارد اين مرحله از درمان می شوند. درمانهای ثابت ارتودنسی حدود 18-24 ماه طول کشيده و هزينه های بالاتری نسبت به درمانهای متحرک دارند .در اين درمانها نيز 30 درصد هزينه در ابتدا و مابقی به صورت اقساط ظرف يک سال پرداخت می شود. الباقی درمان بدون دريافت هزينه انجام خواهد شد.در صورت انجام درمانهای ارتودنسی نامرئی با براکتهای سراميکی مقداری هزينه درمان ارتودنسی ثابت افزايش خواهد يافت. در بيمارانی که نياز به درمان ارتودنسی همراه با جراحی فک دارند مقداری هزينه درمان ارتودنسی چون در دو مرحله قبل و بعد از درمان انجام می شود بيشتر خواهد بود و هزينه درمان جراحی که توسط جراح فک و صورت انجام می شود ارتباطی به هزينه های ارتودنسی نخواهد داشت. همچنین هزینه سفید کردن دندان بعد از ارتودنسی به صورت باید پرداخت شود.