ماهیچه‌ها برای فعالیت و شروع انقباض باید از اعصاب دستور بگیرند. فرمان عصبی بواسطه ماده ای شیمیایی بنام استیل کولین به ماهیچه می‌رسد. بوتاکس از ترشح این ماده جلوگیری مینماید. این عمل مشابه ان است که عصب یک ماهیچه موقتا قطع شود. در این حالت عضله دیگر منقبض نشده وضعیف میشود.

سن مناسب

در سال ۱۹۹۹، مرکز نظارت بر دارو و بیماری های ایالات متحده، تزریق بوتاکس را برای افراد زیر ۱۸سال حتی در موارد درمانی ممنوع اعلام کرد و فقط به پزشکان اجازه داده شد که با مجوز کمیسیون های تخصصی به افراد زیر ۱۸سال که نیاز درمانی به بوتاکس دارند، بوتاکس تزریق کنند اما به تازگی گروه هایی از پزشکان ایالات متحده و چند انجمن تخصصی از مرکز نظارتی خواسته اند تا ممنوعیت استفاده را به ۲۳سال برساند. ۸۸درصد از افرادی که از تزریق بوتاکس استفاده می کنند، زن هستند. در سال ۱۹۹۹ حدود ۶۵درصد این زنان بین ۴۰ تا ۵۰ سال داشتند اما حالا ۵۵درصد افرادی که از بوتاکس استفاده می کنند، بین ۳۰ تا ۴۰ سال دارند و استفاده از بوتاکس زیر ۳۰ سال، سه برابر و در زیر ۲۵سال، چهار برابر شده است که این در کل به نفع جامعه نیست. نمی توان عوارض جانبی زیادی برای بوتاکس در نظر گرفت، اما به هر حال بوتاکس عوارضی دارد که اگرچه نسبت بروز آنها بسیار کم است اما وقتی موارد مصرف آن خیلی بالا برود، میزان عوارض آن هم افزایش می یابد، در ضمن شاید هزینه های زیاد بی دلیلی را هم به جامعه متحمل کند.

سوالات متداول

آیا فلج شدن عضله همیشگی است؟
خیر. اثر این دارو بین ۲ تا ۶ ماه می‌باشد و پس آن ترشح استیل کولین مجددا آغاز شده و عضله شروع به حرکت و انقباض می‌کند.
چه مقدار ازاین دارو به منظور درمانی و زیبایی‌ استفاده میشود؟
مقدار این دارو بر اساس واحد محاسبه میشود، با توجه به خطرناک بودن آن باید بین دوز درمانی و کشندهٔ آن فاصلهٔ زیادی باشد. در تزریقات زیبایی‌ حدوداً ۱۰۰ واحد و در درمانی حداکثر ۶۰۰ واحد به کار میرود، این در حالیست که دوز کشندی آن بیش از ۳۰۰۰ واحد است.
بوتاکس به چه شکلی‌ است و چگونه نگهداری میشود؟
این دارو به شکل تزریقی و به دو نام بوتاکس و دیسپورت می‌باشد. البته امروزه در بیشتر نقاط دنیا از جمله در ایران نوع بوتاکس آن مصرف میشود. نحوه نگهداری این دارو نیز مهم است. عمر آن کوتاه بود و حتما باید در دمای -۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود، در غیر اینصورت اثر آن از بین میرود.
چگونه تزریق آن در صورت میتواند چین و چروک را از بین ببرد؟
تمامی‌ حرکات صورت از جمله حرکات احساسی‌ و عاطفی صورت توسط عضلاتی که درست زیر پوست قرار دارند انجام میشود. فعالیت و انقباض بیش از اندازهٔ این عضلات باعث بوجود آمدن خطوطی در صورت میشود. کار بوتاکس از کار انداختن موقت این ماهیچه هاست.
تزریق بوتاکس بیشتر برای چه نواحی توصیه میشود؟
مناسب ترن جائی‌ که بوتاکس تزریق میشود پیشانی است. با تزریق در این منطقه می‌توان خطوط عمیقی که بین دو ابرو ایجاد میشود که به آنها خط اخم گفته میشود و همچنین خطوط عرضی پیشانی را برطرف کرد. بعلاوه خطوط ریز کنار چشم هم خیلی‌ خوب به این تزریق جواب میدهند. چنانچه انتخاب بیمار و روش تزریق صحیح باشد نتایج برای این نقاط بسیار درخشان و راضی‌ کننده است.
آیا می‌توان با تزریق بوتاکس به بالا بردن ابرو هم کمک کرد؟
بلی، چنانچه تزریق بروش خاصی‌ انجام شود، کناره های ابرو به سمت بالا میرود که البته این امر مطلوب بسیاری از افراد بخصوص خانم هاست.
بجز پیشانی می‌توان در نقاط دیگر هم تزریق کرد؟
همانگونه که ذکر شبیشترین جائی‌ که بوتاکس تزریق میشود پیشانی، خط اخم و کنار چشم است که چنانچه درست انجام شود عوارضی نداشته و از نتیجهٔ بسیار خوبی برخوردار است. تزریق را می‌توان برای از بین بردن خطوط زیر چشم، اطراف لب، خط خنده و خط زیر و کنار گوشه های لب نیز استفاده کرد، منتها باید به میزان کم و توسط فرد بسیار مجرب انجام شودچون احتمال بروز عوارض در این نقاط بیشتر است.
بوتاکس توسط چه کسی باید تزریق شود؟
تزریق باید حتما با مشورت و زیر نظر پزشک متخصص پوست انجام شود. انتخاب بیمار از سوی پزشک نیز باید با دقت انجام شود، زیرا هر پوستی نیازمند تزریق بوتاکس نیست. اگر پزشک تشخیص دهد که شرایط عضلات صورت به گونه‌ای است که در آینده پوست دچار چین و چروک می‌شود، باید بوتاکس تجویز شود.
اثر بوتاکس چه مدت دوام دارد؟
معمولا یکی دو روز پس از تزریق، چین و چروک‌ها به تدریج محو می‌شوند و این اثر بین 3 تا 6 ماه باقی می ماند. پس از این مدت اثر بوتاکس کم‌ کم از بین می‌رود و چروک‌ها مجددا ظاهر می‌شوند.

مراقبت های قبل از تزریق

در صورتی که به بیماری خاصی مبتلا هستید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتما پیش از تزریق بوتاکس پزشک خود را در جریان قرار دهید. تزریق بوتاکس در افرادی که دچار بیماری‌های عصبی عضلانی هستند، می‌تواند باعث ضعف عضلانی شدید شود.
به علاوه مصرف برخی از داروها (مثلا آنتی بیوتیک‌های گروه جنتامایسین) ممکن است اثر بوتاکس را تشدید کند.
مراقبت‌های بعد از تزریق
برای جلوگیری از پخش شدن بوتاکس به عضلات غیرهدف باید بیمار حدود ۲ تا ۴ ساعت به صورت نشسته یا ایستاده باشد و از مالیدن و دستکاری محل محل تزریق تا ۲۴ خودداری کند. از بیمار خواسته می‌شود که ۲ تا ۳ ساعت بعد از تزریق عضلات هدف را منقبض و منبسط کند.

عوارض

هیچ عارضه جانبی طولانی مدت با تزریق بوتاکس گزارش نشده است. استفاده آسان، ‌ تهاجم اندک و تحمل خوب بیمار و خطرات بسیار کم آن از مزایای درمان با بوتاکس است و آن را تبدیل به یک جزء اجتناب ناپذیر از درمان‌های زیبایی کرده است که به تنهایی یا در ترکیب با جراحی و تزریق ژل و چربی و جوانسازی با لیزر به کار می‌رود.
درمان و تزریق درست آمپول بوتاکس یک علم و هنر است که با استفاده از تکنیک دقیق تزریق به عضلات هدف، ایجاد عوارض را به حداقل می‌رساند. اگر تکنیک تزریق صحیح نباشد عضلات غیرهدف یا بافت‌های غددی اطراف تحت تاثیر قرار گرفته و باعث عوارض مانند افتادگی پلک، شل شدن پلک پایین، اشک ریزش، دو بینی، افتادگی پلک، شل شدن پلک پایین، اشک ریزش، دوبینی، ‌ افتادگی ابرو‌ها و کاهش قدرت بستن چشم‌ها می‌شود. بهبود افتادگی پلک‌ها و ابرو‌ها گاهی تا ۳ ماه طول می‌کشد.
کبودی موضعی گذرا، خشکی چشم، دوبینی و افتادگی صورت و لبخند نامتقارن از دیگر عوارض نادر و گذرای بوتاکس است. واکنش‌های آلرژیک به بوتاکس گزارش شده که بسیار نادر است. در کشور ما بیشترین عوارض ناشی از تزریق بوتاکس شامل استفاده از مواد ارزان و غیر مجاز و تزریق توسط افراد غیر مجاز و غیر متخصص و آموزش ندیده، از جمله در آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی و…، است.
افراد زیادی از طریق تبلیغات اینترنتی و پیامک و ایمیل و شبکه‌های اجتماعی، به سمت مراکز غیر مجاز از جمله آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی کشانده شده و توسط افراد غیر متخصص پوست و آموزش ندیده، داروی غیر استاندارد و ارزان برای بیماران تزریق می‌گردد.

از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات  عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت  و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)