روكش، از روش‌هاي بازسازي دندان است كه نوعي ترميم غيرمستقيم دندان به حساب مي‌آيد، اما تصميم‌گيري براي انتخاب اين روش ترميمي به عواملي مانند ساختمان دندان باقيمانده، عادت‌هاي بيمار و شرايط دندان بستگي دارد.
در ترميم، ماده بازسازي‌كننده در بين ديواره‌هاي باقيمانده دندان قرار مي‌گيرد و به حفظ ساختار و يكپارچگي دندان در برابر شكستگي كمك مي‌كند و همين طور ظاهري زيبا به دندان مي‌بخشد روکش ها برای مخفی نمودن انواع لک ها و لکه سفید روی دندان نیز کاربرد دارند .
اما نكته اينجاست كه درمان‌هاي ترميمي نه‌تنها ضرورت مراقبت از دندان‌ها را براي جلوگيري از پوسيدگي مجدد چند‌برابر مي‌كند، بلكه تصميم براي روكش‌گذاري و درمان‌هاي ترميمي نيز در برخي موارد تحت تاثير تشخيص‌هاي اشتباه دندانپزشك به وارد آمدن آسيب‌هاي جدي به‌تنها عضو التيام‌ناپذير بدن منجر مي‌شود.
گرچه در برخي موارد، پس از درمان ريشه جهت حفظ ساختار تاج دندان، روكش دندان ضروري مي‌شود، اما متاسفانه برخي همكاران ما حتي نسوج سالم را نيز پس از درمان ريشه به سمت روكش‌گذاري هدايت مي‌كنند و با تراش‌دادن غيرضروري دندان، عمر مفيد آن را كوتاه مي‌كنند.
انواع روکش های ترمیمی و زیبایی
روکش های دائمی از جنس فولاد ضد زنگ، تمام فلزی ( از قبیل طلا یا آلیاژ دیگر)، چینی ترکیب شده با فلز، تمام رزینی یا تمام سرامیکی هستند. روکش های ساخته شده از فولاد ضد زنگ روکش های پیش ساخته ای هستند که بر روی دندان های دائمی به صورت موقت کار گذاشته می شود. روکش موقت از دندان یا قسمت پر شده دندان محافظت می کند و در عین حال یک روکش دائمی از ماده دیگری ساخته می شود. برای کودکان، عموما یک روکش از جنس فولاد ضد زنگ استفاده می شود تا بر روی دندان شیری قرار گیرد. روکش کل دندان را می پوشاند و مانع از پوسیدگی بیشتر آن می شود. وقتی دندان شیری می افتد تا دندان دائمی جایگزین آن شود، روکش به صورت طبیعی با آن بیرون می آید. به طور کلی، روکش های ساخته شده از جنس فلز ضد زنگ برای دندان های کودکان استفاده می شود، زیرا برای قرار دادن آنها به مراجعه مکرر نیاز نیست و نسبت به روکش های رایج مقرون به صرفه تر هستند و برای محافظت از دندان بدون روکش به مراقبت های پیشگیری کننده دندان نیاز است.
فلزهای مورد استفاده در روکش ها شامل آلیاژ طلا، آلیاژهای دیگر ( برای مثال، پالادیم) یا یک آلیاژ فلز پایه ( برای مثال نیکل یا کرومیوم) می شود. در مقایسه با روکش های دیگر، در روکش های فلزی ساختار کمتری از دندان باید جدا شود و فرسایش دندان مقابل به حداقل می رسد. روکش های فلزی در برابر فشارهای جویدن و گاز گرفتن به خوبی دوام می آورند و احتمالا از لحاظ مقاومت در برابر فرسایش نسبت به انواع دیگر روکش بیشترین دوام را دارند. همچنین، به ندرت پیش می آید که تکه ای از روکش فلزی کنده شود یا بشکند. در کنار روکش های تمام سرامیکی، روکش های ساخته شده از چینی ترکیب شده با فلز بیشترین شباهت را به دندان واقعی دارند. با این حال، گاهی اوقات فلز درون چینی روکش از طریق یک خط سیاه نشان داده می شود، مخصوصا در خط لثه و حتی اگر لثه عقب برود بیشتر نمایان می شود. این روکش ها برای دندان های جلویی و عقبی مناسب هستند.
روکش های دندان تمام رزینی نسبت به انواع دیگر روکش قیمت ارزان تری دارند. با این حال، در طول زمان فرسوده می شود و نسبت به روکش های ساخته شده از جنس چینی ترکیب شده با فلز بیشتر مستعد شکسته شدن هستند.
روکش های دندان تمام سرامیکی یا تمام چینی نسبت به انواع دیگر روکش بیشترین شباهت را به دندان واقعی دارند و بیشتر مناسب افرادی هستند که به فلز حساسیت دارند. با این حال، این روکش به اندازه روکش های ساخته شده از جنس چینی ترکیب شده با فلز مقاوم نیستند و کمی بیشتر از روکش های رزینی یا فلزی باعث فرسایش دندان مقابل می شوند. روكش سرامیکی دندان برای دندان های جلو مناسب هستند.
مراحل ساخت یک روکش شامل
الف- تشخیص و طرح درمان (بررسی وضعیت ریشه – تاج دندان و …)
ب- تراش و قالبگیری
ج- امتحان روکش ساخته شده توسط لابراتور در دهان بیمار
د- پس از تکمیل و بررسی و رفع نقایص چسباندن بروری پایه دندان
افزایش عمر مفید دندان روکش شده
افزایش عمر مفید دندان روکش‌شده به عواملی چون نوع رژیم غذایی، ترکیب بزاق، میزان استحکام دندان هنگام تشکیل و غلظت فلوراید آب آشامیدنی بستگی دارد. این دندانپزشک در ارتباط با رژیم غذایی مخرب دندان می‌گوید: مهم‌ترین نکته در این ارتباط، تعداد دفعات استفاده از کربوهیدرات‌ها یعنی شیرینی‌جات و تنقلات شیرین طی روز است. البته برخی غذاها نیز لزوما شیرین نیست، اما قند پنهان دارد. بدیهی است هرچه تعداد وعده‌های مواد غذایی شیرین در روز بیشتر باشد، دندان بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرد.
بریج دندان یا پل دندان به معنای واقعی کلمه پلی است که روی فاصله‌ی بین چند دندان زده می‌شود. بریج دندان از دو روکش و دندان/ دندان‌های مصنوعی تشکیل می‌شود. هر یک از این روکش‌ها روی یک دندان در یک سمت فاصله موجود قرار داده می‌شود، این دو دندان پایه اباتمنت نامیده می‌شود. اما دندان‌های مصنوعی پونتیک نامیده می‌شود و از طلا، آلیاژ، سرامیک یا ترکیبی از این مواد ساخته می‌شود. بریج دندانی یا با دندان طبیعی یا با ایمپلنت نگه داشته می‌شود.
هزینه و قیمت
استفاده از روکش دندان برای پوشش دادن دندان آسیب دیده یا ترمیم ایمپلنت دندان به اندازه کافی ساده است، اما متغیرهای مربوط به این روش درمانی می تواند استفاده از آن را به تجربه ای منحصر به فرد و متفاوت برای هر بیمار تبدیل کند و به همین خاطر هزینه انجام این کار برای هیچ دو بیماری مشابه نیست. در این حالت آماده سازی مورد نیاز، تعداد روکش های دندان مورد استفاده، مواد استفاده شده برای ساختن روکش، و سایر عوامل مربوط به ان می توانند بر قیمت روکش دندان برای یک بیمار نسبت به بیمار دیگر تاثیر گذارند.هزینه درمان ممکن است یک عامل تعیین کننده هنگام بررسی انتخاب های شما برای درمان باشد. مطمئن ترین راه برای اطلاع از قیمت و هزینه روکش دندان ملاقات با یک دندان پزشک معتبر است. مراقب باشید که انتخاب ارزان ترین نوع روکش و مواد مربوط به آن نشان دهنده کیفیت پایین تر خدمات ارائه شده است و می تواند هزینه های بعدی را در ارتباط با صرف وقت، ناراحتی های احتمالی، و هزینه های ترمیم دندان آتی در بلند مدت برای شما به همراه داشته باشد.
مسئله روکش کردن دندان ها یک امر تقریبا همه گیر می باشد. انتخاب نوع روکش دندان فلزی، سرامیکی و… تا حدی به محل قرار گیری دندانی که باید روکش شود و مسائل مربوط به زیبایی دندان و هزینه روکش دندان بستگی دارد. روکش کردن دندان معمولا بدون عوارض است اما گاهی ممکن چسب روکش دربیاید که شما در این حالت باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا آن را دوباره در جای خود قرار دهد. درد دندان فقط چند روز پس از روکش ممکن است بروز کند و پس از آن شما دردی حس نخواهید کرد.
