با رواج يافتن دوى آهسته، زانوى دونده آسيبديدگى ورزشى شايعى شده است. شايعترين علائم درد در قسمت قدامى زانو است که اغلب با تورم همراه است. آسیب زانوی دونده احتمالاً در اثر پيچخوردگى و پارگى مختصر رباطهاى زانو ايجاد مىشود. پرتونگارى معمولاً يافتهاى را نشان نمىدهد.
درمان زانوی دونده
کيسهٔ يخ روى زانوى دردناک قرار دهيد و از فعاليتى که باعث درد و تورم مىشود خوددارى کنيد. مصرف يک داروى ضدالتهاب غيراستروئيد مثل ايبوپروفن به برطرف شدن درد و تورم ناشی از آسیب زانوی دونده کمک مىکند. از خم نگه داشتن زانو و ورزشهاى سبک سوئدى که به مفصل زانوی دونده فشار مىآورند، خوددارى کنيد. چون زانوى دونده معمولاً بهعلت تمرينات نامناسب ايجاد مىشود، ميزان تمرينهاى بدنى خود را کاهش دهيد و سپس در صورت تمايل با تقويت عضلات، اين تمرينها را بهتدريج افزايش دهيد. شما ممکن است همچنين مايل باشيد با کارشناسان ورزشى محل خود مشورت کنيد. روى آوردن به دوچرخهسوارى را در نظر داشته باشيد.
آسیب زانو
زانو بزرگترين مفصل بدن است و از تعدادى رباط، غضروف و زردپى تشکيل شده است. چون اين مفصل اغلب بايد تمام وزن بدن را روى سطح نسبتاً کوچک خود تحمل کند، علاوه بر اين اتصالات براى حفاظت از خود به کمک عضلات نيرومند اطراف نيازمند است. در نتيجه بخش مهمى از توانبخشى زانوی دونده بعد از آسيبديدگى يا جراحى بايد شامل تقويت عضلات پا باشد.
زانوی دونده تقريباً يکچهارم آسيبديدگىهاى ورزشى زانوها را شامل مىشوند. از ميان اين آسيبها پارگى مینيسک (بافت همبندى غضروفى هلالى در مفصل زانو – م)، و آسيبديدگى رباط از همه مهمتر هستند. دو منيسک غضروفى در سمت داخل و خارج وجود دارند که مانند بالشتکهائى استخوانهاى ران و درشتنى را از هم جدا مىکنند. دو جفت رباط که بهطور عمده باعث تثبيت مفصل زانو مىشوند، رباطهاى جانبى و متقاطع هستند.
آسيبديدگى رباطهاى جانبى زانو اغلب در اثر ضربه مستقيم به زانو ايجاد مىشود. رباط جانبى داخلى اغلب تنها با مراقبتهاى توانبخشى بهبود مىيابد. آسيبديدگى رباطهاى متقاطع بهويژه اگر با پارگى منيسک زانو همراه باشد اغلب نياز به جراحى دارد.
ترميم غضروف و رباط زانو را اغلب مىتوان با جراحى آرتروسکوپي٭ که در آن برش کوچکى در کپسول مفصلى داده مىشود و لولههاى نازکى داخل آن مىگردد، انجام داد. جراح در حالىکه با يک لوله مفصل را مشاهده مىکند، مىتواند با لوله ديگر عمل ترميم را انجام دهد. جراحى از اين طريق آسيب کمترى به مفصل زانو مىزند و به ميزان زيادى عوارض و دورهٔ بهبود يافتن را کاهش مىدهد.
٭ آرتروسکوپى يعنى داخل کردن لولههاى نازکى داخل مفصل براى ديدن آن و در صورت لزوم انجام اعمال جراحى با کمک آنها.
بعد از آسيبديدگى رباط، درد زانو ، دشوارى در تحمل وزن و تورم ظرف ۱ تا ۲ ساعت بهوجود مىآيد. اين آسيبديدگىها را بهمنظور محدود کردن تورم تا هنگام مراجعه به متخصص شکستهبند يا مرکز فوريتها، بايد با نوارهاى پهن کشى و چسبان بىحرکت کرد، و آن را بالا قرار داد و روى آن کيف آب يخ گذاشت. در صورت تورم زانو، کيف آب يخ را در ۲۴ ساعت اول براى کاهش درد و تورم زانو روى آن قرار دهيد.
زانوها را مىتوان با تقويت عضلهٔ چهار سر ران (دستهٔ عضلانى بزرگى که در قسمت قدامى ران واقع است) محافظت کرد. اين کار به بهترين نحوى با تمرينهاى بالا بردن پا و دوچرخهسواى (دقت کنيد که زين دوچرخهٔ در ارتفاع مناسب و در عقب تنهٔ دوچرخه باشد، زانو بايد تنها کمى خم شود) انجام مىشود. برای پیشگیری از زانوی دونده دقت کنيد که کفش شما مناسب باشيد. اگر روى پاشنهها راه مىرويد و يا دچار کجى زانو هستيد، ممکن است به کفشهاى اصلاحکننده مخصوص نياز داشته باشيد. در مورد اين مسئله و هرگونه زانو درد مزمن به متخصص شکستهبندى مراجعه کنيد.