یبوست وقتی اتفاق می افتد که حرکات روده کند تر از حد نرمال و یا کمتر از مقدار طبیعی خود شود. تعداد دفعات طبیعی دفع از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است، برای برخی افراد ٣ بار دفع در طول روز و برای برخی دیگر ٢ بار، ١ بار درروز و بعضی ٣ بار در طول یک هفته است ، نداشتن دفع بیشتر از ٣ روز یبوست به شمار رفته و موجب سفت شدن مدفوع و لذا سخت تر شدن عمل دفع می گردد.
بعضی افراد دچار یبوست مزمن بوده که باعث مشکل در زندگی و توانایی انجام وظایف روزانه شان می شود. یبوست مزمن می تواند باعث زورزدن بیش از حد برای دفع مدفوع و سایر مشکلات شود. درمان یبوست مزمن بسته بدلیل آن متفاوت است.
خوشبختانه بیشتر نمونه های یبوست، موقتی هستند. اصلاح شیوه زندگی مانند ورزش و رژیم غذایی پرفیبر می تواند برای تخفیف یبوست کافی باشد. یبوست می تواند با ملین های بدون نسخه نیز درمان شود.
نشانه ها
کاهش حرکات گوارشی و اجابت مزاج لزوما بدین معنا نیست که به یبوست مبتلا شده باشید. اگر 2 و یا تعداد بیشتری از علائم یا نشانه های زیر در مورد شما مصداق داشته باشند احتمالا به یبوست مبتلا می باشید:
• دفع کمتر از 3 بار مدفوع در هفته
• داشتن مدفوع سفت
• احساس فشار شدید در طول حرکات روده ای
• احساس مسدود شدن مقعد
• احساس تخلیه ناکامل پس از اجابت مزاج
• نیاز به کمک گرفتن از دستها برای اجابت مزاج مانند تخلیه دستی یا دستکاری قسمت پایین شکم
با وجود اینکه یبوست می تواند آزار دهنده باشد، اما معمولا جدی نیست اغلب افرادی که یبوست دارند، معالجه بیماری خود را پیگیری نمی کنند در حالی که یبوست مزمن ممکن است منجر به عوارض یا علائم زمینه ساز اختلالات جدی شود.
اگر یبوست در شما بدون هیچ دلیلی شروع شده است یا اگر تغییراتی در زمینه عادتهای مرتبط با اجابت مزاجتان دارید و اگر علائم یبوست تان شدید هستند و بیشتر از 3 هفته طول می کشند می بایست به پزشک معالج مراجعه نمایید.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت رویارویی با موارد زیر برای درمان یبوست مزمن یا شدید به پزشک مراجعه کنید:
اجابت مزاج با فاصله بیش از 3 روز (علیرغم اصلاح رژیم غذایی یا افزایش فعالیت بدنی)
• وجود خون در مدفوع
• یبوستی که به حالت اسهال تغییر پیدا می کند
• درد مقعد
• مدفوع خیلی نازک شبیه مداد
• کاهش وزن بدون دلیل
بروز تغییری قابل توجه در عادتهای روده‌ای ظرف چند هفته گذشته
علائم بیماری‌های دیگر علاوه بر علائم یبوست (مانند خستگی، خستگی مزمن و بی‌حالی، کاهش تحمل هوای سرد بیانگر ضرورت ارزیابی عملکرد تیروئید و بررسی ابتلا به کم‌کاری تیروئید است(
ابتلا به این بیماری همراه با درد شکم به مدت دو هفته یا بیشتر می‌تواند نشانه مسمومیت با سرب باشد.
تست های تشخیصی
آزمایش خون در صورت مشکوک بودن به اختلالات هورمونی
رادیوگرافی با ماده حاجب از کولون
کولونوسکوپی
ولی اکثر مبتلایان هیچکدام از موارد بالا را نشان نمیدهند و از دو عارضه زیر رنج میبرند:
رکود کولون: وضعیتی که حرکات کولون به سختی انجام میشود و مدفوع پیش نمیرود.
انسداد روده: وضعیتی که شخص نمیتواند مدفوع را خارج کند .
راه درمان
آب درمانی و مصرف روزانه شیر: مهمترین و راحتترین روش می باشد. شما می بایست تا می توانید آب بنوشید.
در زیر، چگونگیِ آب درمانی در طیِ یکروز و کارهایی که باید در طیِ روز انجام دهید را می آورم:
- بطور کلی شما باید روزانه دستِ کم 5 لیوان آب تازه بنوشید.
- صبحها بلافاصله پس از بیداری (پیش از خوردنِ صبحانه و بشکل ناشتا) نوشیدنِ یک لیوانِ شیر ضروریست. برای خوردن صبحانه هم بهتر است پس از خوردن شیر، 10 دقیقه صبر کنید و سپس صبحانه صرف کنید. این زمان دهی در واقع باعث می شود زمان کافی به شیر داده شود تا از معده گذشته و وارد روده شود تا بتواند مدفوع را نرم کند.
- پس از خوردنِ غذاهای یبس کننده، حتما نوشیدنِ یک لیوان شیر، پس از غذا ضروریست.
- در مواقعی از روز، وقتی احساس می کنید شکمتان خالیست؛ معده تان را با نوشیدنِ دو تا سه لیوان آبِ تازه پر کنید.
- پیش از خواب، حتماً یک تا دو لیوان شیر بنوشید. (شیر باید بصورت خالی و بدون هیچ افزودنیی میل شود. بعضیها ترجیح می دهند شیر را شیرین کنند یا با نان بخورند که در اینصورت تاثیر زیادی نمی کند.)
- باز هم تاکید می کنم که آب درمانی و نوشیدنِ شیر(در اول صبح و آخر شب) مهمترین روش درمان یبوست است و ازین پس و تا پایانِ عمرتان هیچگاه نباید آنرا ترک کنید.
نوشیدنِ روزانه دو لیوان شیر. شیر را شبها و صبحها، پیش و پس از خواب بنوشید.
خوردنِ سبزی و میوه در حدِ نرمال باعثِ متخلخل شدنِ مدفوعِ شما خواهد شد. سعی کنید دستِ کم سه بار در هفته را سبزی مصرف کنید. با غذا یا بصورت لقمه با نان. (از میان میوه ها بهترین تاثیر را کیوی دارد)
قرص های مسهل و اسهال کننده را اصلاً مصرف نکنید. بدانید که مصرفِ زیادِ این قرصها الکترولیت های درون روده ی شما را از کار می اندازد و اگر خدای ناکرده چنین شود دیگر کاری نمی شود کرد و زندگیتان بصورتِ جدی به خطر خواهد افتاد. البته از میانِ مسهل ها، فقط پودر موسیلیوم را می توانم پیشنهاد کنم که آنهم باید با مشورت و توصیه ی پزشکتان باشد.
پیاده روی و نرمشهای سبک باعثِ کارکردِ بهتر روده های شما خواهد شد. روزانه چند دقیقه نرمش کنید!
پس از نرمش هم حتما چند لیوان اب بخورید تا ابِ مصرف شده در ورزش که بشکل عرق و.. از بدنتان خارج شده، دوباره جایگزین شود. وگرنه همین نرمش هم ممکنست باعثِ یبوستِ دوباره شما شود.
هل و هوله و موادِ بی مصرف مانند چیپس و.. نخورید. توجه کنید که مواد فلفل دار باعث یبوست خواهند شد. همچنین از خوردن و خرد کردنِ چیزهایی مثل دانه های انار خودداری کنید.
پس از خوردنِ چیزهایی که یبوست می اورند، مانندِ ماکارونی، انار و دانه ی انار، مواد فلفل دار و تند، استعمال تریاک یا مشروبات الکلی، کشک، دوغ، دمپختی ، کاکائو و قهوه بمقدار زیاد، قرصهای ویتامینه و مولتی ویتامین ها و.. حتما سبزی، شیر و آب فراوان مصرف کنید. توجه کنید که شما می توانید همه چیز بخورید اما باید حواستان باشد، چه چیز یبوست آور است. و پس از خوردنِ آن، یک لیوان شیر بخورید. همچنین همیشه باید تناسب را در خوردن حفظ کنید و در هیچ چیز زیاده روی نکنید.
از سری مطالب پزشکی عمومی وغیر تخصصی سایت(اطلاعات عمومی وغیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
